Besluitvorming en adaptief leiderschap in wendbare organisaties
In wendbare organisaties vraagt besluitvorming om adaptief leiderschap. Besluiten nemen terwijl de uitkomst nog onzeker is. Deze blog verkent hoe leiderschap, psychologische veiligheid en collectieve intelligentie samenkomen in besluitvorming als lerend proces.
samenvatting: Wendbare organisaties vragen om besluitvorming als een levend proces, niet als vastomlijnd plan. Adaptief leiderschap biedt richting in onzekerheid, benut verschillen, en creëert ruimte voor herziening. In deze blog lees je hoe besluitvorming verandert in samenspel met mens en context.
Besluitvorming als levend gesprek
In wendbare organisaties is besluitvorming geen lineair proces, maar een levend gesprek met de werkelijkheid. De klassieke reflex – eerst volledig analyseren en pas daarna handelen – verliest terrein in een context waarin verandering te snel gaat om alles vooraf te weten. Adaptief leiderschap vraagt om het vermogen te besluiten terwijl de uitkomst nog niet vaststaat. Het gaat niet om zekerheid, maar om richting durven geven te midden van onzekerheid.
Relationaliteit in besluitvorming
Besluitvorming in wendbare organisaties is relationeel. Ze ontstaat niet in de afzondering van vergaderkamers, maar in dialoog met de mensen die de gevolgen zullen dragen. Leiders die adaptief handelen, betrekken anderen vroegtijdig. Niet alleen om draagvlak te creëren, maar om de collectieve intelligentie van het systeem te benutten. Zo worden besluiten niet slechts sneller, maar ook wijzer – gevoed door verschillende perspectieven en gevoelig voor de onderstroom.
Tijdelijke besluiten als werkhypothese
Adaptief leiderschap vraagt ook om het vermogen om besluiten tijdelijk te maken. Niet omdat ze vrijblijvend zijn, maar omdat ze worden gezien als werkhypothesen die voortdurend getoetst worden. Deze vorm van besluitvorming vraagt moed: de moed om voortschrijdend inzicht te omarmen als onderdeel van het proces. Wat vandaag juist is, kan morgen worden herzien – zonder gezichtsverlies, maar met groei.
Psychologische veiligheid als basis
Psychologische veiligheid is essentieel voor goede besluitvorming. Alleen in een omgeving waarin mensen vrij zijn om twijfels, zorgen en tegenargumenten te uiten, worden besluiten werkelijk scherp. Adaptieve leiders creëren deze veiligheid niet door conflicten uit de weg te gaan, maar door ze te benutten als bron van helderheid. Waar spanning mag bestaan, ontstaat diepgang.
Grenzen en richting als anker
Adaptiviteit betekent niet dat alles open blijft. Het vraagt om voortdurende afstemming tussen richting en ruimte. Besluiten die te rigide zijn, verlammen. Besluiten die te vloeibaar zijn, verliezen kracht. Het leiderschap ligt in het bieden van net genoeg vorm om te handelen – en net genoeg ruimte om te blijven leren.
Van controle naar afstemming
Misschien is dit de kern van adaptief leiderschap: niet de illusie van controle, maar de discipline van voortdurende afstemming. Besluiten worden dan geen eindpunten, maar oriëntatiepunten. Ze markeren waar we vandaag voor staan, en nodigen impliciet uit om morgen opnieuw te kijken.
Wendbaarheid als collectieve praktijk
Wanneer besluitvorming zo wordt benaderd, verandert leiderschap van een positie naar een praktijk: een gezamenlijke vaardigheid om richting te kiezen, te handelen, en samen te herzien. In die collectieve beweging wordt wendbaarheid geen strategie, maar een manier van leven – een vermogen om steeds opnieuw, met open ogen, te besluiten in het midden van verandering.
Rene de Baaij
