Eigenaarschap als motor van wendbaarheid
In wendbare organisaties is eigenaarschap geen kwestie van taken, maar van verbondenheid. Deze post verkent hoe vrijheid en betekenis samen een cultuur van verantwoordelijkheid scheppen die de organisatie van binnenuit wendbaar maakt.
samenvatting: Eigenaarschap groeit in de ruimte tussen mensen. Waar vrijheid gepaard gaat met discipline, en verbondenheid met het grotere geheel vanzelfsprekend is, ontstaat de energie die wendbare organisaties voedt.
Eigenaarschap als motor van wendbaarheid
De stille kracht van verbonden verantwoordelijkheid
⸻
Meer dan autonomie
Wendbare organisaties rusten niet op methodieken of structuren, maar op mensen die verantwoordelijkheid nemen – niet omdat het wordt opgelegd, maar omdat zij zich verbonden weten met het geheel dat zij dienen. Eigenaarschap is geen optelsom van taken, maar een innerlijke keuze om zich te verhouden tot resultaat, context én de gevolgen van eigen handelen.
In veel organisaties wordt eigenaarschap nog verward met zelfstandigheid. Alsof vrijheid automatisch leidt tot verantwoordelijkheid. Maar eigenaarschap ontstaat niet in een vacuüm. Het vraagt om een bedding waarin betrokkenheid wordt gevoed, waarin mensen elkaar niet alleen aanspreken op afspraken, maar ook op de bedoeling. Het is het verschil tussen “mijn taak” en “ons vraagstuk”.
⸻
Leiderschap dat betekenis biedt
Leiders die eigenaarschap willen versterken, sturen niet primair op controle, maar op betekenis. Zij schetsen een helder kompas – een richting die houvast biedt – en nodigen vervolgens uit om in lijn daarmee zelf keuzes te maken. Dit is geen vrijblijvende vrijheid, maar een vrijheid die discipline vraagt: de bereidheid om ook onder spanning verantwoordelijkheid te blijven dragen.
Eigenaarschap wordt zichtbaar in de manier waarop teams omgaan met tegenslag en onzekerheid. In een wendbare organisatie wordt niet gewacht op een oplossing van boven, maar nemen mensen zelf initiatief. Zij zoeken elkaar op, benoemen wat wringt en verkennen nieuwe wegen. Waar eigenaarschap ontbreekt, ontstaat verlamming: men wijst naar boven, naar anderen of naar omstandigheden.
⸻
De energie van het geheel
De motor van wendbaarheid draait niet op processen, maar op betrokkenheid. Wanneer mensen zich werkelijk eigenaar voelen, ontstaat er een andere energie: proactief, creatief, verbonden. Het is de energie van mensen die niet alleen doen wat gevraagd wordt, maar zich afvragen wat nodig is – ook als dat buiten de eigen rolomschrijving valt.
Eigenaarschap is echter geen individueel vraagstuk. Het krijgt kracht in relaties waarin wederzijdse verwachtingen helder zijn, en waarin feedback geen aanval is maar een vorm van zorg. Het vraagt psychologische veiligheid én volwassenheid: ruimte om fouten te maken, gecombineerd met de plicht om ervan te leren.
⸻
De stille motor van binnenuit
Zo wordt eigenaarschap de stille motor van wendbaarheid. Niet luidruchtig of heroïsch, maar zichtbaar in de dagelijkse praktijk van teams die verantwoordelijkheid nemen voor hun werk, hun samenwerking en hun bijdrage aan het grotere geheel.
Daar, in de combinatie van vrijheid en verbondenheid, ontstaat de kracht die organisaties van binnenuit in beweging houdt – wendbaar, veerkrachtig, en geworteld in betekenis.
Rene de Baaij
